Periferik Sinir Cerrahisi

Periferik sinir nedir?

Anatomi

Insan sinir sistemi dört bölümden olusur: Bunlar, beyin, spinal kord, otonomik sinir sistemi ve periferik sinir sistemidir. Periferik sinirler kablo seklinde yapilar olup sinir lifleri denilen demetlerden olusmuslardir ve vücudun belli bölümünden bilgileri spinal korda aktarir veya spinal korddan emirleri vücudun belli bölgelerine aktarir. Telefon kablolari gibidir.

Periferik sinirin fonksiyonu

Periferik sinirin temel fonksiyonu spinal korddaki sinyalleri vücudun geri kalan kismina, buradaki duyu sinyallerini ise spinal korda ulastirmaktir. Örnegin isaret parmagimizi hareket ettirmek istersek beyinden bu istek spinal korda (omurilik) oradan periferik sinirler yolu ile isaret parmagimizi hareket ettirecek kaslara emir iletilir ve kaslar kasilarak parmak hareket eder. Periferik sinir içindeki sinirler akson adi verilen ve bir metre uzunluga kadar ulasabilen lifler yardimi ile bu sinyalleri kasa ulastirir. Bütün bu olay saniyenin onda biri sürede olur. Bazi periferik sinirler, örnegin siyatik sinir 1 cm kalinliga erisirken bazilarini görmek için mikroskoba ihtiyaç vardir.

Periferik sinir yaralanasi ve iyilesmesi

Santral sinir sistemindeki beyin ve spinal kordun yaralanmalarinda iyilesme oldukça kisitlidir, buna karsilik periferik sinirde iyilesme kapasitesi oldukça yüksektir. Tamamen hasarlanmis periferik sinirlerde bile iyi ve zamaninda yapilan tamirler sonrasinda, hastada herhangi bir sekel kalmayacak derecede iyilesme olabilir.
Periferik sinir kesildiginde sinirin kesilen yerin altinda kalan sinir bölümü erimeye baslar buna “Wallerian Degeneratin” denir. Sinir tamir edildiginde kesinin üzerinde kalan saglam kisim asagiya Wallerian dejenerasyona ugrayan kisma dogru ilerler. Bu büyüme hizi yaklasik olarak günde 1 milimetre kadardir. Bu yaklasik olarak ayda 3 cm yilda 36 cm kadardir. Iyilesen sinir kasa ulastiginda kaslarda hareket tekrar baslar. Bu süreç bazen aylar sürer ve bu nedenle kaslarda atrofi denilen erime görülür.
Bu zaman faktörünün bilinmesi çok önemlidir bu nedenle hastalarin sabirli umutlarini kaybetmeden beklemeli ve pasif egzersiz yaparak ilgili eklemin hareketsizlikten donmasinin engellemesi gerekmektedir.

Periferik sinir problemleri nasil teshis edilir?
 
Periferik sinir problemlerinde teshis için yapilacaklar bellidir.

Hastanin anamnezi

Detayli olarak hastanin yaralanmasi veya olan sikayetleri sorgulanmali ve olusan yaralanmanin mekanizmasi detayli olarak arastirilmalidir. Beraberinde olan hissizlik ve agri sikayetleri sorgulanmalidir.
Nörolojik Muayene
Periferik sinirin muayenesi kuvvet ve duyu olarak yapilmali ve yaralanma yeri dikkatle muayene olmali. Cilt ve tirnak degisiklikleri konusunda detayli olarak muayene yapilmalidir.

EMG

Periferik sinir problemlerinde tani koymak için en önemli yeri Elektromyografi (EMG) tutmaktadir. Sinir probleminin derecesini ve kaslarin durumu hakkinda detayli bilgiler verir ve sinir hasarinin yerini lokalize edebilir.
Hastalar genellikle bir miktar agrili olan bu yöntemi tolere edebilir.
 

Görüntüleme Tetkikleri

Periferik sinir problemlerinde görüntüleme tetkiklerine nadiren ihtiyaç duyulmaktadir. Bu7nlardan periferik sinir kilifi tümörlerinde MR kullanilabilir. Gerilme yaralanmasi ile olan Brakial Pleksus hasarlanmasinda MR kullanilacagi gibi hastalara myelografi yapilarak CT ile gerilme hasarinin oldugu yer gösterilebilir.

Tuzak Nöropatileri

Periferik Sinir Tuzak Nöropatileri, sinirin normal anatomik gidisi esnasinda olan devamli basilara bagli olarak meydana gelen bir hadisedir. Sinirler normalde kemikleri, kaslarin ve ligamentlerin arasindaki düzgün kanallar içerisinde bulunurlar. Bu kanallar degisik sebeplerden dolayi daralabilirler.

Örnegin ligamentler travmalar sonrasinda kalinlasabilirler, eklem iltahabi nedeniyle kemiklerde kalinlasmalar olabilir veya kaslar çok kullanmaya bagli olarak gelisip sinir kanalini daraltabilirler ve bu daralma sinire basi yapar. Sinire basi oldugunda sinirin kanlanmasi azalarak bizim iskemi dedigimiz olay baslar. Hasta da bu durumda hissisizlik karincalanma hissi veya bazen kuvvetsizlik hissedebilir. Bu olay basi rahatlayinca kan dolasimi normale döndügünde geçebilir eger hastadaki sikayetler geçici degilse tuzak nöropatisinden süphelenebiliriz.

Karpal Tünel Sendromu

En sik rastlanilan periferik sinir tuzak nöropatisidir. Median sinir bilek hizasinda onu çaprazlayan ligamentin kalinlasmasi sonucunda sikisir. Genellikle bas, isaret ve orta parmakta uyusma ve agri sikayeti vardir. Bu sikayetler gece uykuda iken daha artar. Cerrahi disinda uygulanan tedavilerden hastalar genellikle fayda saglamaz ve cerrahi olarak ligamentin kesilmesi ile sinir rahatlatilir.
Çesitli cerrahi teknikler mevcuttur acuç içinden küçük kesi ile yapilan teknikde sinir direk olarak görülür ve üzerindeki ligament kesilerek sinirin serbestlesmesi saglanir
Bir diger teknikde endoskop kullanilarak ligamentin kesilmesi yöntemidir.

Ulnar Tuzak Nöropatisi

Tuzak nöropatileri arasinda ikinci siklikla görülür. Genellikle ulnar sinirin dirsek hizasinda basiya maruz kalmasi neticesinde olur. Çok nadiren bilek hizasinda basi altinda kalma ilde olusabilir. Basi genellikle birkaç kez küçük dirsek travmalarina baglidir. Bazen hastalar dirseklerini istirahat halinde iken sert zemin üzerine koymalari ile de olabilir. Dirsek agrisi, serçe ve yüzük parmaklarinda uyusukluk parmaklarda güç kaybi siklikla rastlanilan problemlerdendir. Tedavide genellikle olaya sebep olan davranislardan kaçinmalisiniz. Cerrahide iki sekilde yapilir birinci olarak ulnar oluk açilarak dekompresyon saglanir veya ayni seansda ulnar sinirin yeri degistirilir (transpozisyon ameliyati).

Peroneal Sinir Tuzak Nöropatisi

Bu tuzak nöropatisi fibula ismi verilen kemigin dize yakin kismindaki basina yakin yerde sikismasi ile olur. Ulnar tuzak nöropatisi gibi bu hastalarda da travmalar sebep olarak görülmektedir. Ulnar sinir lezyonundan farkli olarak bu hastalarda bir travma sonrasinda hadise olabilir. Travma olarak, dizin dis yüzüne olan siddetli darbeler, ayak bileginin asiri bükülmesi (gerilmeye bagli yaralanma) ve diz üzerinde sert zeminde uzun süre diz üzerinde durmak sebep olarak sayilabilir. Diz altindan ayak üzerine gelen karincalanma ve uyusma ile ayak bilegini kaldiramama sikayeti mevcuttur (düsük ayak).
Iyilesme göstermeyen hastalarin bir an evvel cerrahi olarak dekompresyon yapilmasi gerekir.
şekil 1
Dizin dış kısmına yapılan kesinin gösterimi
şekil 2
Kesi yapılıp sinir serbestleştirildikden sonraki peroneal sinirin görüntüsü

Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.

© Buradaki bilgilerin herhangi bölümü veya tamamı Prof. Dr Ersin Erdoğan’ın müsaadesi olmadan kullanılamaz veya çoğaltılamaz