BİRİNCİL BEYİN TÜMÖRÜ (GLİYOMALAR)

PRİMER (BİRİNCİL) BEYİN TÜMÖRÜ NEDİR?

Bu tümörler beynin kendi dokularında kaynaklana tümörlerdir. Beyini yapan dokular:
Nöronlar (sinir hücreleri)
Destek hücreleri (gliyal hücreler, astrositler)
Tümörler nöronlardan (nöronal tümörler) veya astrositlerden (gliyoma veya astrositoma) kaynak alabilir. Glioblastoma (eski adı ile glioblastoma multiforme gliyomaların bir tipi olarak bahsedilmiştir).

Astrositomların tipleri nelerdir?

Astrositom                                                                            Düşük Dereceli (Derece I ve II)
Anaplastik astrositoma                                                         Orta Dereceli (Derece III)
Gliyoblastom (eski adı ile glioblastoma multiforme)         Yüksek Dereceli (Derece IV)

Astrositomlar hızlı da yavaş da büyüyebilirler. Yavaş büyüyeni astrositoma dır en hızlı büyüyeni ise gliyoblastomdur. Her tümörün bir büyüme oranı vardır. Bu şu demek her aynı patolojik tanıya sahip tümör aynı hızda büyümezler. Astrositomanın tipine karar patologlar tarafında verilir.

TÜMÖR KENDİNİ NASIL BELLİ EDER?

Tümör genellikle beyinde bir probleme yol açar.
Hastanın nöbeti (sara) olabilir.
Beynin bir yerinin çalışmasını engelleyebilir (inme)
Başağrısına neden olabilir.

Beyin tomografisi tümörlerin çoğunu ortaya koyar. Eğer CT de gösterilemezse MRI yapılır. Elinizde CT olsa bile genellikle MRI isteriz (daha duyarlıdır)ve bu sayede tümörün yaygınlık derecesi ortaya konulabilir.

BU BİR KANSER MİDİR?

Gliyoblastomalar lokal olarak yayılım gösteren davranış şekli olarak kötü huylu olan bir tümördür. Nadiren vücudun başka bir yerine yayılım gösterir.
Ampul gibi büyüyen tümörlerin aksine glioyoblastomalar beynin lifleri arasından yayılım gösterir. Aynı zaman da beynin farklı yerlerin de olabilir.

Normalde ne olur?
Acil servise gitmedi iseniz doktorunuz sizden CT isteyecek ve lezyon tespit edilecek. Daha sonra başka bir fikir için sizi beyin cerrahına sevk edecektir. Bu aşamada düşünülen bunun tümör (yer kaplayan lezyon) olduğudur bunun enfeksiyon mu veya başka bir şey mi olduğu bilinmemektedir.
İlk olarak dekort (dexametazon) tablet ile tedaviye başlanacaktır beraberinde mutlaka mide koruyucusu verilecektir. Bu steroid ilaç olduğu için tumör etrafındaki ödeme bağlı şişmeyi engelleyecektir. Bu ilaç sizin iştahınızın artmasına ve hıçkırığa neden olur. Başağrısı ve felç gibi şikayetiniz hemen düzelmeye başlar.
Verilen bir diğer ilaç da anti-epileptik ilaçtır. Son zamanlarda yapılan çalışmalar ve yayınlar ve benim tecrübelerim gösterdi ki eğer hastada bayılma olmadı ise hastaya ant-epileptik ilaç verilmemeli. Ben kendi hastalarıma eğer bayılması yoksa anti-epileptik ilaç vermiyorum eğer verilmişse ameliyattan bir hafta sonra yavaş düşerek kesiyorum. Fakat hastaların bir bölümü nöbet ile geldiği için onlara anti-epileptik ilaç verilmelidir.
CT den sonra MRI çekilecektir ve eğer tümör düşünülüyorsa direk açık cerrahi yapılabilir veya iğne biyopsisi denilen yöntem ile doku alınıp tanı konulabilir.
Eğer görüntüsü iyi huylu bir tümör düşündürüyorsa cerrahi yapılabileceği gibi büyüklüğüne göre takip de edilebilir büyüyünce cerrahi yapılabilir.
Cerrahi her zaman hem tedavinin uygun yapılmasında hem de patolojik tanının konulmasında önemli rol oynar.

MRI yapıldıktan sonra:

Eğer sessiz bölgede ise cerrahi olarak çıkarılır.
Ulaşması zor bir yerde ise stereotaksik iğne biyopsisi yapılır.

NEDEN CARRAHİ YAPILIR?

İlk sebep ne tür tümörünüzün olduğu ortaya konulur. Ne kadar fazla çıkarılabilirse o kadar az diğer tedavi alternatiflerine ihtiyaç duyulur. İyi huylu ve bazı kötü huylu tümörlerde cerrahi ile total çıkarım sağlanabilir.
Eğer tümör bası yaparak hastada felç ve şuur bozukluğu yapıyorsa ben genellikle tümörün beynin o bölgesini işgal değil de itmiş olmasını dilerim çünkü bu şekilde tümör tam çıkarılır ve hastanın ameliyat önceki bulguları normale döner. Gliyoblastomların yapısı itibarı ile mümkün olduğu kadar sessiz bölgedeki tümörler çok çıkarılmalıdır çok çıkarmak için gerekirse uyanık anestezi beyin haritalanması gibi teknikler kullanılır. (Prosedürler kısmında gliyoma için kraniotomi bölümünde detaylı cerrahi bilgi alabilirsiniz)

Cerrahi sonrası
Bundan sonraki tedavi ışın tedavisi ve kemoterapidir. Kortizon genellikle azaltılır ve ışın tedavisinde devam edilir. Bazen de tamamen kesilir. Cerrahiden sonraki ilk tedavi ışın tedavisidir. Bunu kemoterapi takip eder kemoterapi son dönemlerde ışın tedavisi ile beraber kullanılmaktadır (Temodal). Beyin cerrahi takibi her zaman önemli yer tutmaktadır.

IŞIN TEDAVİSİ (RADYOTERAPİ)

Bu hastalıkta bilinen bir tedavi yöntemidir. Radyasyon onkolojisi uzmanı sizin tedavinizi planlayacaktır. Burada ki amaç tümörün büyümesini yavaşlatmaktır. Radyasyon saç dökülmesi/halsizlik/baş dönmesi yapabilir. Benim stratejim genellikle cerrahiden 10-15 gün sonra ışın tedavisine başlamaktır.

Radyoterapiden sonra tümör tekrarlarsa ne olur?

Tümörü takip amacıyla seri CT’ler çekilir. Eğer tümör tekrarlarsa cerrahi/kemoterapi/ışın tedavisi yapılır. Cerrahi ve ışın tedavisi sonrasında tümör hemen tekrar ederse bu iyiye işaret değildir. CT takibi 3 ay sonra yapılır daha sonraki takipler bu CT’ ye göre yapılır. Eğer hastanın şikayetleri artıyorsa 3 aydan önce de kontrol yapılabilir.

KEMOTERAPİ (İLAÇ TEDAVİSİ)

Kemoterapi olarak artık temodal denilen ilacı kullanmak rutin hale gelmiştir. Ağızdan alınır ve rahat içilir. Aylık sikluslarda kullanılır. Bazı deneysel çalışmalar da vardır bunların sonuçları da çok etkili değildir.

PROGNOZ (HASTALIĞIN SEYRİ)

Sadece çok az tümör kür denebilecek şekilde uzun süre problem olmadan tedavi edilir. Genellikle tümörün daha önceki çıktığı yerlerden tekrarlar. Genellikle teşhis edildiğinde beynin lezyon görünmeyen yerlerinde de tümör vardır.
Tedavilerin çoğu tümörün büyümesini azaltmak be hastanın şikayetlerini dindirmeye yöneliktir. Cerrahi ve radyoterapinin birlikteliği bu tedavinin ana hatlarını yapar.
Tedavi uygulanmayan hastaların bazıları sadece 4-6 hafta kadar yaşayabilir. Cerrahi özellikle geniş çıkarmaların olduğu olgularla ışın tedavisi birlikteliği yaşam süresini belirgin uzatmaktadır. Bu süre ortalama bir yıl kadardır. Kemoterapi ilavesi biraz daha yaşam süresini uzatabilir. Daha önce de söylediğim gibi 5 yıl ve daha fazla süredir takipte olan ve gliyoblastom tanısı alan hastalar da vardır. Her olguyu ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir.

Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.

Birincil Beyin Tümörü