BİRİNCİL SANTRAL SİNİR SİSTEMİ LENFOMASI

BİRİNCİL SANTRAL SİNİR SİSTEMİ (SSS) LENFOMASI NEDİR?

Bu tümör beynin içindeki dokulardan büyür. Kanın içinde birçok hücre bulunmaktadır bunlardan bazıları enfeksiyonlarla savaşmaktadır. Lenfosit de bunlarda bir tanesidir. Değişik tiplerde lenfositler vardır. Bazılarına T lenfosit denilirken bazılarına B lenfosit denilir. Birincil SSS lenfomasında bu hastalık kandan değil de beyindeki hücrelerden kaynak alır. Birincil (primer) denmesinin nedeni de bu hastalığın vücudun başka yerinden gelen bir lenfoma değil de beyinden başlamasıdır.
Bu hastalık genellikle beynin ventrikül denilen içi sıvı ile dolu olan boşluklarının etrafına yerleşmektedir fakat göz dahil beynin her yerinde olabilir. Hastalarda bağışıklık sisteminde de bir zayıflık olabilir.

HASTALIĞIN VARLIĞINI NASIL ANLARIZ?

Bu tümör beyinde genellikle problem yaratır.
Hastada nöbet olabilir.
İnme gibi hastanın beyninin çalışmasını engelleyen bulgular verebilir.
Başağrısına neden olur
Uygunsuz davranış ve şuur durumunda bozulma gibi bulgular verebilir.

Yapılan ilk test genellikle CT’dir ve çoğu tümörü gösterir. Eğer CT’ de görülmüyorsa o zaman MRI yapılır. Tümörün ne kadar yaygın olduğu gösterilir.

TÜMÖR NASIL BÜYÜR ?

Lamba gibi büyüyen tümörler şeklinde büyümez etraftaki beyin dokusunun lifleri arasına girerek büyür. Yani tümörün içinde beyin dokusu da vardır.

Normal de ne olur?

Acil servise gitmedi iseniz doktorunuz sizden CT isteyecek ve lezyon tespit edilecek. Daha sonra başka bir fikir için sizi beyin cerrahına sevk edecektir. Bu aşamada düşünülen bunun tümör (yer kaplayan lezyon) olduğudur bunun enfeksiyon mu veya başka bir şey mi olduğu bilinmemektedir. Cerrahi genellikle tanı koymak için önemlidir. Biyopside açık cerrahi de yapılabilir.
Tümörün etrafında ödem varsa dekort (dexametazon) tablet tedavide başlanacaktır beraberinde mutlaka mide koruyucusu verilecektir. Bu steroid ilaç olduğu için tümör etrafındaki ödeme bağlı şişmeyi engelleyecektir. Bu ilaç sizin iştahınızın artmasına ve hıçkırığa neden olur. Başağrısı ve felç gibi şikayetiniz hemen düzelmeye başlar.
Verilen bir diğer ilaç da anti-epileptik ilaçtır. Son zamanlarda yapılan çalışmalar ve yayınlar ve benim tecrübelerim gösterdi ki eğer hastada bayılma olmadı ise hastaya ant-epileptik ilaç verilmemeli. Ben kendi hastalarıma eğer bayılması yoksa anti-epileptik ilaç vermiyorum eğer verilmişse ameliyattan bir hafta sonra yavaş düşerek kesiyorum. Fakat hastaların bir bölümü nöbet ile geldiği için onlara anti-epileptik ilaç verilmelidir. Tümör bazen dekort ile kaybolabilir.

CT den sonra MRI çekilecektir ve eğer tümör düşünülüyorsa direk açık cerrahi yapılabilir veya iğne biyopsisi denilen yöntem ile doku alınıp tanı konulabilir.
Eğer görüntüsü iyi huylu bir tümör düşündürüyorsa cerrahi yapılabileceği gibi büyüklüğüne göre takip de edilebilir büyüyünce cerrahi yapılabilir.
Cerrahi her zaman hem tedavinin uygun yapılmasında hem de patolojik tanının konulmasında önemli rol oynar.

MRI yapıldıktan sonra:

1. Eğer sessiz bölgede ise cerrahi olarak çıkarılır.
2. Ulaşması zor bir yerde ise stereotaksik iğne biyopsisi yapılır.

NEDEN CARRAHİ YAPILIR?

İlk sebep ne tür tümörünüzün olduğu ortaya konulur. Ne kadar fazla çıkarılabilirse o kadar az diğer tedavi alternatiflerine ihtiyaç duyulur. Bu tümör cerrahi ile tamamen çıkarılamaz.
Eğer tümör bası yaparak hastada felç ve şuur bozukluğu yapıyorsa ben genellikle tümörün beynin o bölgesini işgal değil de itmiş olmasını dilerim çünkü bu şekilde tümör tam çıkarılır ve hastanın ameliyat önceki bulguları normale döner. (Prosedürler kısmında lenfoma için kraniotomi bölümünde detaylı cerrahi bilgi alabilirsiniz)

Cerrahi sonrası
Ameliyat sonrasında cerrah olarak bir fikre varabiliriz ama patolojinin tam sonucu vermesi için birkaç gün (bazen 7-10 gün sürebilir) beklemek gerekmektedir. Daha sonra sizinle yapılacak tedaviler için konuşurum. Kortizon genellikle ışın tedavisinde düşük dozda devam eder beraberinde anti-epileptik ilaç da gerekiyorsa devam edilir. Kemoterapi genellikle düşünülür ve bazen kemoterapi radyoterapiden de önce yapılabilir.

IŞIN TEDAVİSİ

Buradaki amaç tümörü küçültmektir. Bu tümörler genellikle ışına iyi yanıt verirler. Işın saç dökülmesi konsantrasyon bozulması baş dönmesi yapabilir.

KEMOTERAPİ

Birçok hastaya verilir. Bu tedavi tıbbi onkoloji uzmanınca yapılacaktır.

Sonra ne olur?

Tümörü takip amacıyla seri CT’ler çekilir. Eğer tümör tekrarlarsa cerrahi/kemoterapi/ışın tedavisi yapılır. Cerrahi ve ışın tedavisi sonrasında tümör hemen tekrar ederse bu iyiye işaret değildir. CT takibi 3 ay sonra yapılır daha sonraki takipler bu CT’ ye göre yapılır. Eğer hastanın şikayetleri artıyorsa 3 aydan önce de kontrol yapılabilir.

Hastayı kimler takip eder?

Normalde herkes ilgilidir. Fakat özellikle problem olduğunda beyin cerrahı mutlaka görmelidir. Hasta normalde de; beyin cerrahı, tıbbi onkoloji ve radyasyon onkolojisi uzmanlarınca takip edilirler.

Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.

© Buradaki bilgilerin herhangi bölümü veya tamamı Dr Ersin Erdoğan’ın müsaadesi olmadan kullanılamaz veya çoğaltılamaz