SİYATİK

LOMBER SPİNAL OMURGA

Lomber omurgalar (beldeki olan kemikler ve diskler) omurga ve disklerden yapılmıştır. Omurgalar birleşerek blok halde omurga iskeletini yaparken diskler ise omurgalar arasındaki yastıkları yaparlar. Omurga kemiğine tek olarak bakıldığında halka şeklinde olduğunu görürüz bu halkanın arka kısmını lamina ve pedikül denilen kemik kısımları yapmaktadır. Omurga halkaları üst üste konulduğunda ortalarındaki boşluk birleşerek tüp şeklinde bir kanal yapar. Bu kanal bacağa giden sinirleri içermektedir. Her sinir gideceği yere geldiğinde foramen adı verilen delikten çıkarlar.

DİSK

İki bölümümden yapılır. Dıştaki yapı (anulus fibrozus) ve içteki yapı (nükleus pulpozus). Dıştaki kapsül yapısı katlı liflerden yapılmıştır ve içteki yumuşak jel kıvamdaki yapıyı tutar. Bir omurganın diğeri üzerinde kolay hareket etmesini sağlamaktadır. İçerdeki yumuşak disk yapısı diş macunu kıvamına benzemektedir (biraz daha katı)

SİYATİK NEDİR?

Aslında halk arasında bir şikayete verilen isimdir. Tipik olarak bacağa yayılan bir ağrıdır. Burada ağrı kalçadan baldıra diz altından bacağın yanına, önüne ve topuğa yayılmaktadır.
Bu genellikle bacağa giden sinirin basılmasından olmaktadır. Bu sinirin ismi siyatik sinirdir bu ağrı siyatik sinir üzerinde hissedildiği için siyatik ağrısı olarak isimlendirilir. Bu muayene ile doktorunuz genellikle hangi sinirin etkilendiğini söyleyebilir.

DİĞER ŞİKAYETLER NELERDİR?

Bel ağrısı
Bu genellikle spesifik değildir bacak da ağrıyorsa o tarafta daha fazladır ve bel fıtığının tek bulgusu olabilir. Fıtığın çıktığı disk kapsülüne bağlı olabilir.

Uyuşukluk ve güçsüzlük
Her zaman olmaz bu sinire olan basının fazla olduğunun ve sinirin hasarlandığının bir göstergesidir.

Karıncalanma
Bacağın genellikle alt kısmında ve ayakta olur.

Kramp
Bu genellikle etkilenen sinirin kontrol ettiği kaslarda meydana gelmektedir. Belde de olabilir ve spazm şeklindedir.

NELER SİYATİK AĞRISINA NEDEN OLUR?

Bel fıtığı
Diskler genellikle yaşla beraber dejenere olamaya başlarlar. Kapsülde küçük bir yırtık başlar. Yırtık diskin aşırı basması ile de oluşabilir. Diskin aşırı yüklenmesi için ağır bir şeyler yapmak şart değildir yatakta yatarken dönme hareketi esnasında da olabilir. Bu disk çıkıntısı da sinire basarak bacağa yayılan ağrıya neden olabilir.

Lomber kanal darlığı
Yaşla beraber diskler suyunu kaybeder dejenerasyonla spinal kanal daralır buda sinirlere bası olmasına neden olur. Sinirlerdeki irritasyon sinirlerin şişmesine neden olur ve sinirin geçtiği dar yerlerde sıkışmasına buda ağrıya neden olur.

Yansıyan ağrı
Bazen faset eklemindeki bir problemin ağrısı belde ve aşağıda hissedilebilir burada beyne gelen ağrı uyarılarını beyin daha uzak olan yerlerden geliyormuş gibi hissedebilir. Yani sinir basısı olmadan da bu hissedilebilir.

NE YAPMALISINIZ?

Yerel doktorunuza müracaat edin o sizin tedavinizi planlayacaktır. Öncelikle bir miktar işe gitmeden istirahat etmelisiniz. Hiç bir şey yapmamanız halinde şikayetlerinizin kötüleştiğini göreceksiniz. Uzun süre oturmak şikayetlerinizi artıracaktır. İyileşme periyodunda ağır şeyler taşımayınız. Bazı sportif faaliyetlerde şikayetlerinizi artıracaktır.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Öncelikle istirahat sonra hafif egzersiz yapmalısınız

Ağrı kesici ilaçlar                belirli aralıklarla devamlı olarak alınmalıdır. Hastadan hastaya cevapta değişiklik gösterir.
Anti-enflamatuar ilaçlar     eğer ülser, gastrit veya reflü hastalığınız varsa bu ilaçları kullanmamalısınız. Eğer sinir basısı varsa etkili olmayabilir.
Fizik tedavi                           bir çok şekli var bu nedenle bu konuyu fizyoterapist ile tartışmanız lazım
Epidural                                bazı hastalar epidural olarak steroid enjeksiyonu yapıldığında rahatlarlar

İYİLEŞME NE KADAR SÜRMEKTEDİR?

Şikayetler genellikle kendiliğinden çözülecektir. Genellikle olguların çoğunda 6 haftayı almaktadır. Bu sürenin ilk iki haftası oldukça kötüdür. İkinci 2 haftalık periyotta daha iyisinizdir ve 6. haftada normale dönersiniz. Genel kural olarak önce ağrınız iyileşir daha sonra güçsüzlüğünüz en son olarak da uyuşukluk şikayetiniz iyileşecektir.

Yapılacak testler ve konsültasyonlar

DÜZ RÖNTGEN FİLMİ
Genellikle ilk yapılan filmdir. Bu omular arasındaki disk yüksekliğinde azalmayı gösterebilir çıkan diski gösteremez.

TOMOGRAFİSİ (CT)
Genellikle ikinci yapılan testtir. Fıtık varsa burada görülebilir.

MRI
CT benzeri bir tetkiktir fakat bu CT gibi X ışını kullanmaz onun yerine manyetik alan kullanır ve yumuşak doku ve diskin görülebilirliği bu tetkikle kesinlikle daha iyidir.
Tetkikler tamamlandığında aile hekimi tarafından aşağıdaki uzmanlara sevk edilirsiniz:
            Beyin ve Sinir Cerrahı
            Nörolog
            Ortopedi Uzmanı
            Romatoloji Uzmanı

CERRAHİ TEDAVİ NE ZAMAN ÖNERİLİR?

Her şeyi denemenize rağmen iyileşemiyorsanız.
Kuvvetsizlik ve uyuşukluğunuz artma gösteriyorsa
Ağrıya dayanamıyorsanız
Şikayetleriniz kötüleşiyorsa

Bazen fıtığınız çıkıyor ve kanala bası yapıyorsa tüm sinirlere basarak fonksiyonlarınızı yapamamanıza neden olur. Bu şekilde uyuşukluk ve kuvvetsizlik çok ileri düzeyde olup idrar ve gaita kaçırma olayı başlayabilir (Cauda Equina sendromu). Bu olay bir acil durumdur ve hastaneye girmeniz gerekmektedir. Ve acil cerrahi ile toparlama şansınız vardır.

Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.

Siyatik