LOMBER SPONDİLOLİSTEZİS

(BEL KAYMASI)

LOMBER SPONDİLOLİSTEZİS (BEL KAYMASI)

LOMBER SPİNAL OMURGA

Lomber omurgalar (beldeki olan kemikler ve diskler) omurga ve disklerden yapılmıştır. Omurgalar birleşerek blok halde omurga iskeletini yaparken diskler ise omurgalar arasındaki yastıkları yaparlar. Omurga kemiğine tek olarak bakıldığında halka şeklinde olduğunu görürüz bu halkanın arka kısmını lamina ve pedikül denilen kemik kısımları yapmaktadır. Omurga halkaları üst üste konulduğunda ortalarındaki boşluk birleşerek tüp şeklinde bir kanal yapar. Bu kanal bacağa giden sinirleri içermektedir. Her sinir gideceği yere geldiğinde foramen adı verilen delikten çıkarlar.

DİSK

İki bölümümden yapılır. Dıştaki yapı (anulus fibrozus) ve içteki yapı (nükleus pulpozus). Dıştaki kapsül yapısı katlı liflerden yapılmıştır ve içteki yumuşak jel kıvamdaki yapıyı tutar. Bir omurganın diğeri üzerinde kolay hareket etmesini sağlamaktadır. İçerdeki yumuşak disk yapısı diş macunu kıvamına benzemektedir (biraz daha katı)

SPONDİLOLİSTEZİS (BEL KAYMASI) NEDİR?

Omurganın birinin diğeri üzerinde kayması hadisesidir. Normalde omurganın bu hale gelmesini engelleyen disk ve faset eklem vardır. Faset eklemi Vertebranın kaymasını engellemek için iki adet takoz gibi fonksiyon görür.
Eğer faset eklemde veya bununla ilgili kemikte (pars inter-artikülaris) defekt olursa omurgayı tutamaz ve omurga kayar.

SPONDİLOLİSTEZİSDE (BEL KAYMASI) SEBEP NEDİR?

1. Parsta doğuştan defekt olması
2. Kırık nedeni ile parsda anormallik olması
3. Faset eklemde ve parsta dejeneratif değişiklikler olması
4. Tümörler

BU DURUM HASTAYI NASIL ETKİLER?

En sık rastlanılan şikayetler

Hiçbir şey yoktur
Spondilolistezis (bel kayması) olan hastaların birçoğunda herhangi bir şikayet yoktur.

Bel ağrısı
Bu genellikle spesifik değildir bacak da ağrıyorsa o tarafta daha fazladır. Disk kapsülünün gerilmesine veya faset ve kasların gerilmesine bağlı olabilir.

Siyatik (bacak ağrısı)
Burada kalçanın arkasından bacağa devam eden sinirin (siyatik sinir) bel omurlarındaki sinir köklerinin bası altında kalmasıyla olur. Ağrı kalçadan topuğa kadar yayılabilir.
Uyuşukluk ve güçsüzlük
Her zaman olmaz bu sinire olan basının fazla olduğunun ve sinirin hasarlandığının bir göstergesidir.

Karıncalanma
Bacağın genellikle alt kısmında ve ayakta olur.

Kramp
Bu genellikle etkilenen sinirin kontrol ettiği kaslarda meydana gelmektedir. Belde de olabilir ve spazm şeklindedir.

NASIL TANI KONULUR?

Doktor genellikle şikayet ve bulgularınıza göre tanı koyabilir.  Benzer şikayetler bacaklarda damar tıkanıklığı olduğunda da karşımıza çıkabilir. Bu şikayetleri olan hastalardan aşağıdaki testler yapılır.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Başlangıçta istirahat edin sonra hafif egzersiz.

Ağrı kesici ilaçlar                belirli aralıklarla devamlı olarak alınmalıdır. Hastadan hastaya cevapta değişiklik gösterir.
Anti-enflamatuar ilaçlar     eğer ülser, gastrit veya reflü hastalığınız varsa bu ilaçları kullanmamalısınız. Eğer sinir basısı varsa etkili olmayabilir.
Fizik tedavi                           bir çok şekli var bu nedenle bu konuyu fizyoterapist ile tartışmanız lazım
Epidural                                bazı hastalar epidural olarak steroid enjeksiyonu yapıldığında rahatlarlar

Yapılacak tetkik ve konsültasyonlar nelerdir?

DÜZ RÖNTGEN FİLMİ
Genellikle ilk yapılan filmdir. Spondilolistezis denilen omurgalarda kayma ortaya konulabilir.

TOMOGRAFİSİ (CT)
Genellikle ikinci yapılan testtir. Sinir köküne olan bası görülebilir Kanalın daralması da görülebilir. Diskin ne kadar çıktığı da görülür.

MRI
CT benzeri bir tetkiktir fakat bu CT gibi X ışını kullanmaz onun yerine manyetik alan kullanır ve yumuşak doku ve diskin görülebilirliği bu tetkikle kesinlikle daha iyidir.

Tetkikler tamamlandığında aile hekimi tarafından aşağıdaki uzmanlara sevk edilirsiniz:           

• Beyin ve Sinir Cerrahı
• Nörolog
• Ortopedi Uzmanı
• Romatoloji Uzmanı

İYİLEŞME NE KADAR SÜRMEKTEDİR?

Şikâyetler genellikle kendiliğinden çözülecektir. Genellikle olguların çoğunda 6 haftayı almaktadır. Bu sürenin ilk iki haftası oldukça kötüdür. İkinci 2 haftalık periyotta daha iyisinizdir ve 6. haftada normale dönersiniz. Genel kural olarak önce ağrınız iyileşir daha sonra güçsüzlüğünüz en son olarak da uyuşukluk şikâyetiniz iyileşecektir. Daha önce de bel fıtığınız oldu ise iyileşme periyodu 3 ay kadar sürebilir. Ne kadar uzun süre bekleyebilirseniz iyileşme şansınız o kadar fazladır.

NE YAPMALISINIZ?

Yerel doktorunuza müracaat edin o sizin tedavinizi planlayacaktır. Öncelikle bir miktar işe gitmeden istirahat etmelisiniz. Hiç bir şey yapmamanız halinde şikayetlerinizin kötüleştiğini göreceksiniz. Uzun süre oturmak şikayetlerinizi artıracaktır. İyileşme periyodunda ağır şeyler taşımayınız. Bazı sportif faaliyetlerde şikayetlerinizi artıracaktır.

CERRAHİ TEDAVİ NE ZAMAN ÖNERİLİR?

Her şeyi denemenize rağmen iyileşemiyorsanız.
Kuvvetsizlik ve uyuşukluğunuz artma gösteriyorsa
Ağrıya dayanamıyorsanız
Şikayetleriniz kötüleşiyorsa
Kontrol için çekilen yan bel grafilerinde kayma artıyorsa  (> %30)

EĞER CERRAHİ GEREKİYORSA CERRAHİ SEÇENEKLER NELERDİR ?

ÜÇ ÇEŞİT AMELİYAT TİPİVARDIR
Birçok faktöre bağlı olarak cerrah bunlardan birini seçer.

LOMBER LAMİNEKTOMİ
Bu ameliyatta sadece lamina çıkarılır.

LOMBER MİKROLAMİNEKTOMİ
Mikroskop ile laminanın bası yapan kısmı ve ligamentler çıkarılır

LOMBER FÜZYON
Bu işlem genellikle laminektomi ile beraber yapılır ve faset eklemlerinin bir kısmı da çıkarılır. Genellikle omurgada kaymanın da (spondilolistezis) olduğu durumlarda yapılır. Kaymanın engellenmesi sağlanmış olur.

Bu yazıdaki bilgiler genel bilgi vermek amacı ile hazırlanmış olup bir doktordan alınan bilgilerin yerine kullanılamaz.

© Buradaki bilgilerin herhangi bölümü veya tamamı Dr Ersin Erdoğan’ın müsaadesi olmadan kullanılamaz veya çoğaltılamaz