Prof Dr Ersin Erdoğan

Aynı zamanda tic konvulzif olarak da bilinen Hemifasiyal Spazm yüzün bir tarafındaki kasların kasılması ile ortaya çıkan bir tik şeklinde kendini göstermektedir. Bu oluşan tik ağrılı değildir rahatsız edici olup hayatı tehdit etmez. Stres yaratma özelliği olup stresli durumlarda daha artar ve beklenmedik zamanda olabilir. Hem kadın hemde erkekleri etkiler ama yinede orta yaşlı kadınlarda daha sık olarak görülür. Asyalılarda daha sık olarak görülür. Toplumda görülme sıklığı 10000’de bir kadardır.

Hemifasiyal Spazm nöromüsküler bir hastalıktır yani kaynak olarak sinirin rahatsızlığı sonucu kasın kasılması ile olmaktadır. Hastalarda ilk önce göz kapağının kasılması ile başlar ve istemsiz göz kırpma ile kendini gösterir. Hastalık ilerledikçe kasılmaya yüzün alt yarısı da eşlik eder ve ağız kasılmayla beraber o tarafa kayar. Hastalık ilerledikçe o yüz yarısının tamamının kasılması başlar ve devamı bir hal alır.

Hemifasiyal spazm yüzün bir tarafını tutar (hemi yarım, fasiyal yüz demektir), fakat bazı hastalarda iki taraflı olmaktadır.

Hemifasiyal Spazma ne sebep olur

Trigeminal nevralji gibi Hemifasiyal Spazmda sinirin bir sebep ile irrite olması neticesinde oluşmaktadır. Trigeminal nevralji beşinci sinirin Hemifasiyal Spazm ise yedinci sinirin hastalığıdır. Hemifasiyal Spazm küçük bir atar damarın beyin sapında yedinci sinire (fasiyal sinir) bası yapması ile ortaya çıkmaktadır. Bunun dışında vasküler malformasyon, multibl skleroz (MS) veya bir tümörün basısı ile ortaya çıkabilmektedir.

Hemifasiyal Spazmın Semptomları

Ana semptom yada bulgu hastada tik olmasıdır. Bu semptom genellikle yüzün tek tarafında olmakla beraber iki tarafında da olabilir. Oluşan semptomlar aşağıdaki gibidir.

• Göz kapağında küçük kasılma ile göz kapanır
• Daha belirgin olan spazm yüzün o tarafında ağız ve çeneyi etkileyen kasılmaya sebep olur
• Kulak arkasında ağrı olabilir
• Duyma değişikliği olabilir
• Daha büyük spazmlar yüz boyunca gözden çeneye kadar yayılan kasılmaya sebep olur
• Trigeminal nevraljiden farklı olarak Hemifasiyal Spazm sıklıkla uykuda da devam eder.

Gözdeki seğirmeler kişinin Hemifasiyal Spazm olduğunu işaret etmez çok sık olarak hemen herkeste görülebilir, Hemifasiyal Spazmdaki olan göz kasılması çok şiddetli olup gözün kapanmasına yol açmaktadır. Başlangıç aşamasında Hemifasiyal Spazm daha etkili olarak tedavi edilebilir, bu nedenle erken tedavinin önemi vardır.

Hemifasiyal Spazmda Teşhis ve Tedavi

Hemifasiyal Spazm genellikle semptomlar neticesinde teşhis edilir. Hastalığın karakteristik tiki tanı koydurucudur. Hastanın sebebini araştırması için konunun uzmanlarınca değerlendirilip hastada vasküler malformasyon, MS yada tümör açısından değerlendirilmelidir. Eğer hastada bu sayılan sebepler yoksa hastanın Hemifasiyal Spazmın sebebi olarak yedinci sinire dokunan küçük bir damar var demektir.

Yapılan tetiklerden en önemlisi ince kesitli 3D MRI görüntülemedir bu sayede temas etmesi muhtemel küçük damarı görmek mümkün olabilir. Damarın MR da görülememesi hastada vasküler bası olasılığını ekarte etmez.

Hemifasiyal spazmın ilk tedavisinde botulinum toksini (botox) kullanılır. Bu ilaç spazm olan kasın kasılmasını felç ederek spazmın çözülmesine neden olur. Bu tedavi geçici olup altı ayda bir tekrarlanmalıdır bu tedaviye başlamadan önce mutlaka hastaya görüntüleme yapılıp diğer patolojiler ekarte edilmelidir.

Botoks tedavisinin sıkıntısı hep tekrarlanma ihtiyacı olması birde tedavi sürecini üç bölüme ayırırsak ilk bölümde yüz felci olup hastanın yüzünde asimetri olması gözün kapanmaması ve yemek yerken ağızın iyi kapanmaması gibi problemlerle belirli yüzdelerde hastalar karşılaşabilirler. İkinci bölümde hasta gayet iyidir. Üçüncü bölümde ise yavaş yavaş spazmlar tekrarlamaya başlarlar. Yani bu tedavi bazı hastalarda çok etkili değildir ve kesin tedavi de değildir.

Kalıcı tedavi yöntemi ise mikrovasküler dekompresyon ameliyatıdır ki, bu ameliyat tarafımdan trigeminal nevralji için sık olarak uygulanmaktadır. Ameliyatta sinire temas eden damar ayrılmakta ve araya teflon yastık konulmaktadır ve etkisi genellikle hemen başlamaktadır.

Hemifasiyal Spazmda Cerrahi

Hemifasiyal Spazm için yapılan cerrahiye mikrovasküler dekompresyon denilmektedir. Botulinum toksin enjeksiyonuna benzemez kalıcı çözüm getirmektedir.

Cerrahideki amaçlanan, beyin sapında fasiyal sinire temas eden damarı bulup onun temasını engelleyip spazmı yapan sebebi ortadan kaldırmaktır. Mikrovasküler dekompresyon en üst düzey beyin cerrahi prosedürlerinden biri olup bu konuda tecrübeli ekipler tarafından yapılmalıdır.

Cerrahi genel anestezi altında yapılmaktadır kulak arkasına saçlı deri içine yapılan kulak sayvanından daha küçük kesi ile kafa derisi kesilir, 2-2,5 cm çapında kemikte açılan delik ile beyinciğin yanından yedinci sinirin beyin sapından çıktığı yere ulaşılır temas eden damar sinirden ayrılıp araya teflon yastık konularak ameliyata son verilir ameliyat mikroskop altında mikrocerrahi alet ve tetkikler kullanılarak yapıldığı için mikrovasküler dekompresyon adı verilmiştir. Bu ameliyat sonrasında hastaların büyük bir çoğunluğu hayatına spazmsız ve ilaçsız devam ederler.

Bazı hastalar ameliyat sonrasında hafif yüzde kuvvetsizlik hisseder ama genelde geçicidir. En ciddi komplikasyon ameliyat tarafında işitme kaybıdır ve çok nadiren olabilir. Bu tür komplikasyonların olma olasılığı bu konuda tecrübeli hekimlerde oldukça nadir olup bu konu ile uğraşan ekiplerin seçilmesi önemlidir.