Bel Ağrısı

Eğer siz de bel ağrısından muzdaripseniz, yalnız değilsiniz. Amerikalıların tahmini yüzde 75-80’i hayatları boyunca bel ağrısı çekmektedir. Bel ağrısı oldukça sıkıntılı ve acı verici olabilir ancak vakaların yüzde 90’ında ağrı cerrahi müdahale olmadan geçer. Bununla birlikte, bel ağrısı çeken bu hastaların yüzde 50’sinin bir yıl içinde ağrısı nüksetmektedir.

Lomber Vertebra (Bel Omuru)

Lomber vertebra (bel omuru) kaburga ve pelvis arasında yer alan, vertebranın bel kısmında bulunan 5 adet omurdan meydana gelmektedir. Belde vertebrayı şekillendiren kemikler (omurlar) küçük disklerle desteklenir. Bu diskler yuvarlak ve düzdür, serttir ve nükleus denen jelatin bir maddeyle etrafını saran bir dış katmanı, annuli (halka şeklinde) vardır. Belkemiğindeki omurların her birinin arasında yer alan bu diskler omurilik kemiği için tampon görevi görürler. Omurgaya ilişik kalın ligamentler (kalın bağlar) etli diski yerinde tutar. 31 çift spinal sinir ve kökleri içinde 5 bel (L1-L5) ve 5 sakral (S1-S5) sinir çifti bel bölgesinde başlangıç yerine bağlanır.

Bel Ağrısının Genel Sebepleri

1. Bel Fıtığı
2. Lomber Vertebra Darlığı
3. Osteoartrit

Bel Ağrısını Teşhis Etme

Teşhis beyin cerrahı tarafından hastanın geçmişi, semptomları, fizik tedavi ve gerekiyorsa tanılayıcı tetkik sonuçlarına dayanarak konulur. Bazı hastalar konservatif olarak tedavi edilir ve sonrasında eğer ilaç tedavisi ve fizik tedavi etkili olmazsa ileri görüntüleme tetkikleri yapılır. Bunlar;

1. Bilgisayarlı Tomografi (BT veya BT ile alınmış görüntüler)
2. Diskografi (Radyo-opak hale getirildikten sonra çekilen intervertebral disk filmi)
3. Elektromiyografi (EMG) (Hareket halindeki bir adale tarafından meydana getirilen elektrik akımlarının yazılı olarak kaydedilmesi)
4. Sinir İletim Tetkikleri (NCS)
5. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI)
6. Miyelogram (Omurilik kanalının röntgen filmi)
7. Selektif sinir kökü bloğu
8. X-Işınları

Konservatif (Cerrahi Dışı) Tedavi Seçenekleri

Tedavi seçenekleri fizik tedavi, egzersiz, kilo verimi, steroid enjeksiyonlar (epidural steroidler), steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar, rehabilitasyon ve kısıtlı aktiviteyi içermektedir. Tüm bu tedavi seçenekleri beldeki enflamasyonu (iltihaplanma) ve sinir köklerinin irritasyonunu (rahatsızlık) ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Doktorlar genellikle cerrahiyi düşünmeden 4-6 haftalık konservatif tedaviyi tavsiye etmektedir.

Eğer bel ağrısı yenilerde olan bir yaralanma sonrası – trafik kazası, düşme ya da sportif yaralanmalar gibi – oluşmuşsa, derhal aile hekiminize başvurun. Eğer herhangi bir nörolojik semptom görülürse, hemen tıbbi müdahale alın. Eğer nörolojik problem yoksa (yani uyuşukluk, güçsüzlük, bağırsak ve mesane bozuklukları gibi) hasta iki üç gün evde konservatif tedaviye başlayarak fayda görebilir. Hasta birkaç gün aspirin veya ibuprufen (ağrı kesici, iltihap giderici ilaç) gibi anti-enflamatuar ilaçlar alıp yorucu aktivitelerden kaçınmalıdır.

Eğer bel ağrısı daha kötüleşirse ve iki üç gün evde bakımla geçmezse, aile hekiminizle temasa geçin. Hekim hastayı değerlendirip, diğer ciddi tıbbi koşulları ekarte edip, hangi sinir kökünün rahatsız olduğunu anlamak için nörolojik testler yaptırabilir. Eğer sinir kökünün komprese olduğuna (baskılandığına, sıkıştırıldığına) dair belirgin işaretler görürse, ağrıyı, şişliği ve rahatsızlığı kesmek için ilaç reçetesi yazar ya da hastanın aktivitelerinde kısıtlama durumuna gidebilir. Bu tedavi seçenekleri iki hafta içinde ağrıyı kesmezse, o zaman diğer tanılayıcı tetkikleri ve belki de cerrahiyi düşünme zamanı gelmiş demektir.

Cerrahi Ne Zaman Gereklidir?

Bel ağrısı için konservatif tedavi ağrıyı kesmezse, cerrahi gerekebilir. Aşağıdakiler hastada mevcutsa cerrahi için aday olabilirler:

1. Bel ve bacak ağrısı normal aktivitelerini kısıtlıyor ve yaşam kalitesini bozuyorsa
2. Bacakta güçsüzlük ve uyuşukluk gibi ilerleyen nörolojik defisitler varsa
3. Bağırsak ve mesane fonksiyon bozuklukları başladıysa
4. Ayağa kalkarken veya yürürken güçlük çekiliyorsa
5. İlaç tedavisi ve fizik tedavi etkili değilse
6. Hastanın sağlık durumu iyiyse

Eğer cerrahi tavsiye edilirse, beyin cerrahlarının sinir köklerindeki basıyı ortadan kaldırmalarına yardım edecek çeşitli seçenekleri vardır. Ağrıya sebep olan çeşitli sinir kökü ve disk varsa ya da omurgada dejenerasyon ve dengesizlik, instabilite varsa, beyin cerrahı vertebraya kemik greftleriyle füzyon yapabilir; metal plakalar, vidalar, çubuklar ve kafesler içeren enstrümentasyonla stabilizasyon yapabilir. Başarılı bir füzyon diskin yeniden şişmesini veya fıtıklaşmasını önleyecektir. Füzyon işlemini takiben, hasta belinde, eğilme kabiliyeti de olmak üzere, hareketliliğini yeniden kazanacaktır. Buna ilaveten, hastanın ameliyat sonrası fizik tedavi alması gerekebilir.

Cerrahinin getireceği faydalar cerrahinin risklerine karşı dikkatle ve her zaman iyi düşünülmelidir. Bel ağrısı çeken hastaların büyük çoğunluğunun cerrahi sonrası önemli derecede ağrılardan kurtulduğunu bildirmesine rağmen cerrahinin herkese iyi geleceğinin garantisi yoktur.